Üst ekstremite arteriyel sistem nedir, vücudumuzun neresindedir?

‘Ekstremite’ terimi, tıbbi terminolojide ‘uzuv’ anlamına gelir. Üst ekstremiteler kolları, alt ekstremiteler ise bacakları ifade eder. ‘Arteriyel sistem’ ise ‘atardamar sistemi’ anlamına gelmektedir.

Üst ekstremite arteriyel sistemi, omuzlardan ellerin uçlarına kadar uzanan, kalpten gelen oksijen açısından zengin kanı kollara ve ellere taşıyan çeşitli ana atardamar ve dallarından oluşur.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason nedir?

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason, kollardaki arteriyel (atardamar) sistemin yapısını ve kan akışını değerlendirmek için kullanılan bir görüntüleme yöntemidir.

Renkli Doppler teknolojisi, kanın damarlar içindeki akış yönünü ve hızını renkli olarak görselleştirir. Ayrıca spektral Doppler teknolojisi ile damarların içindeki kan akışı grafiksel olarak gösterilip, akışın hızı ve yönü detaylı bir şekilde analiz edilebilmektedir.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason neden yapılır?

Bu inceleme, kollardaki atardamar sisteminin yapısını ve kan akışını değerlendirmek için yapılır ve çeşitli klinik durumların tanısı, izlenmesi ve tedavi planlaması için önemli bilgiler sağlar.

Kollar ve ellerde soğukluk, uyuşma, ağrı ve güçsüzlük gibi dolaşım problemlerinin nedenlerini araştırmak için Doppler ultrason kullanılır. Bu belirtiler, arteriyel tıkanıklıklar, daralmalar veya diğer damar problemlerinden kaynaklanabilir.

Torasik çıkış sendromu (torasik outlet sendromu), boyun ve omuz arasında, torasik çıkış adı verilen bölgeden geçen sinirler ve kan damarlarının sıkışması sonucu ortaya çıkan bir grup semptomdur. Bu sendrom, omuz ve kol bölgesinde ağrı, uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük gibi belirtilere neden olabilir. Bu sendromun tanısı Doppler ultrason ile konulabilir.

Kola diyaliz fistülü açılması planlanan kronik böbrek yetmezliği hastalarında, üst ekstremite arteriyel ve venöz sistem Doppler ultrason, fistül oluşturulacak damarların uygunluğunu değerlendirmek ve olası anatomik varyasyonları incelemek amacıyla yapılır.

Cerrahi müdahaleler öncesinde atardamar yapısının ve kan akışının değerlendirilmesi için, cerrahi müdahaleler sonrasında ise tedavinin etkinliğini değerlendirmek ve olası komplikasyonları izlemek için Doppler ultrason kullanılabilir.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrasonda radyasyon var mıdır?

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason, radyasyon içermez. Ultrason ve Doppler ultrasonda, yüksek frekanslı ses dalgaları kullanılarak görüntüleme yapılır ve iyonize radyasyon kullanılmaz.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason her yaşta yapılabilir mi?

Evet, üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrasonu her yaşta güvenle yapılabilir. Bu yöntemin radyasyon içermemesi ve non-invaziv olması (girişimsel olmaması), tüm yaş grupları için uygun ve güvenli olmasını sağlar.

Bu inceleme için herhangi bir ön hazırlık yapılması gerekir mi?

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason incelemesi özel bir ön hazırlık gerektirmez. İki parça şeklinde, rahat giysiler giyilmesi önerilebilir. Ayrıca hastaların varsa daha önce yapılan ultrason, tomografi veya diğer ilgili tetkik sonuçlarını yanlarında getirmeleri istenir. Bu karşılaştırmalı değerlendirmeye olanak tanır.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrasonda eski tetkiklerle karşılaştırma yapmak neden önemlidir?

Bu incelemede varsa eski tetkiklerle karşılaştırma yapmak, hastalığın ilerlemesini izlemek (örneğin; arteriyel tıkanıklıkların zaman içinde nasıl değiştiğini izlemek), cerrahi veya medikal tedavilerin etkinliğini değerlendirmek, yeni patolojik bulguları tespit etmek, uygun tedavi stratejilerinin oluşturulması veya izlem stratejilerinin belirlenmesi gibi klinik kararları desteklemek açısından önemlidir. Eski tetkiklerin karşılaştırılması, hastaların daha etkili ve doğru bir şekilde yönetilmesini sağlar.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason nasıl yapılır?

Hastanın kolları tamamen açıkta kalacak şekilde hazırlanması sağlar. Genellikle incelemeye hasta muayene masasında sırtüstü yatar pozisyonda başlanır. Kollar, incelemenin yapılacağı bölgeye göre uygun şekilde pozisyonlandırılır ve ultrason jeli uygulanır. Uygun ultrason probu kol boyunca hareket ettirerek atardamar sistemi değerlendirilir. İnceleme sırasında bazen hastadan kollarını kaldırması veya kolunu yan çevirmesi istenebilir. Bazı durumlarda hasta oturur pozisyonda iken de inceleme yapılabilir.

Öncelikle standart ultrason incelemesi ile gri modda damar duvarları ve diğer yapısal anormallikler değerlendirilir. Cihaz, kan akışını renkli olarak görüntülemek için renkli Doppler moduna ayarlanır. Kan akışının normal olup olmadığı, herhangi bir tıkanıklık olup olmadığı değerlendirilir. Kan akışının hızını ve diğer hemodinamik parametreleri ölçmek için spektral Doppler modu kullanılır.

İşlem tamamlandıktan sonra, kollardaki jel temizlenir. Radyolog, elde edilen görüntüleri ve Doppler verilerini detaylı bir raporla sunar.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason kaç dakika sürer?

Genellikle, bu işlem yaklaşık 30 dakika sürer. Ancak, üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrasonun süresi, hastanın damarlarının durumuna veya araştırılan patolojiye bağlı olarak değişebilir. Örneğin; torasik çıkış sendromu şüphesinde kol atardamar sisteminin kolun farklı pozisyonlarında değerlendirilmesi gerekir ve tetkik daha uzun sürebilir.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason ağrılı bir inceleme midir?

Hayır, bu inceleme ağrılı bir inceleme değildir. Bu görüntüleme yöntemi, vücuda herhangi bir girişim yapılmadan, kollara jel sürülerek ve cilt üzerine yerleştirilen ultrason probu kol bölgesinde hareket ettirilerek yapılır. Bu hareketler sırasında bir miktar basınç uygulanabilmektedir. Bu basınç, genellikle rahatsız edici değildir ve ağrıya neden olmaz.

Bu incelemenin bir yan etkisi veya bir zararı var mıdır?

Bu görüntüleme yöntemi, radyasyon içermeyen güvenli bir yöntemidir. Ses dalgaları kullanılarak yapılan bu inceleme, iyonize radyasyon bulunmadığı için hastalar için risk oluşturmaz

Bu incelemenin sık tekrarlanması zararlı mıdır?

Ultrason ve Doppler ultrason X-ışınları veya diğer iyonize radyasyon türlerini kullanmaz. Bu nedenle, radyasyona maruz kalma riski yoktur ve tekrar eden görüntülemeler güvenle yapılabilir.

Bu incelemeyi yaptırdıktan sonra günlük hayatıma devam edebilir miyim?

İncelemeden hemen sonra hastalar işlerine ve günlük aktivitelerine devam edebilirler. Herhangi bir sınırlama ya da dinlenme süresi bulunmamaktadır. İnceleme sırasında kullanılan jel su bazlı olup kolaylıkla temizlenebilmektedir.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason incelemesi sırasında neden jel kullanılır?

Ultrason jelinin kullanması, görüntüleme kalitesini artırmak ve doğru sonuçlar elde edebilmek açısından önemlidir. Ultrason jeli, cilt ile ultrason probu arasındaki hava boşluklarını ortadan kaldırarak, ses dalgalarının sorunsuz iletilmesini sağlar. Bu sayede, daha net ve daha yüksek kalitede görüntüler elde edilebilir. Ayrıca jel, ultrason probunun cilt üzerinde kolayca hareket ettirilebilmesini sağlar.

Ultrason jeli genellikle su bazlıdır, non-toksiktir ve hijyeniktir. Ciltten rahatça temizlenebilir. Genellikle herhangi bir yan etkiye neden olmazlar. Ancak, aşırı duyarlı ve allerjik kişilerde nadiren cilt reaksiyonlarına neden olabilir. Eğer ultrason jeline karşı alerjiniz olduğunu düşünüyorsanız, radyoloji doktorunuza bu durumu iletmeniz önemlidir. Böyle durumlarda tercih edilmese de jel yerine başka iletken maddelerin başka iletken maddelerin kullanılması söz konusu olabilir.

Üst ekstremite arteriyel sistem renkli Doppler ultrason yaptırdıktan sonra yapılması gerekenler nelerdir?

Bu inceleme, girişimsel olmayan bir incelemedir ve özel bir işlem sonrası bakım gerekmez. Herhangi bir işlem sonrası öneri bulunmamaktadır. Normal günlük aktivitelerinize incelemeden hemen sonra dönebilirsiniz ve herhangi bir rahatsızlık hissetmezsiniz.