Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi nedir?

Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi, tiroid bezinde görülen ultrasonografik özelliklerine göre şüpheli nodüllerin tanısı için yapılan, bu nodüllerden ince iğne vasıtası ile hücresel örnek toplamamızı ve hücresel (sitolojik) tanı koymamızı sağlayan bir biyopsi yöntemidir.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi neden yapılır?

Tiroid bezinde kanser açısından şüpheli nodül saptanması durumunda, hücresel (sitolojik) tanı amacı ile ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılabilir. Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi, cerrahi gerektiren kötü huylu nodülleri, iyi huylu olanlardan ayırmamıza yardımcı olur.

Bir tiroid nodülüne biyopsi yapılması hastanın kanser olduğu anlamına mı gelir?

Hayır. Bir nodüle ince iğne aspirasyon biyopsisi önerilmesi o nodülün kötü huylu yani kanser olduğu anlamına gelmez. Ancak kötü huylu olabilecek şüpheli bir nodül saptandığı anlamına gelir. Her nodülün biyopsi öncesi öngörülen şüphe derecesi farklıdır ve raporlarda bu şüphe derecesi TI-RADS sınıflaması ile belirtilmektedir. Dolayısıyla, tiroid nodülünden biyopsi yapılması sadece nodülün doğasını belirlemeye yönelik tanısal bir adımdır.

Hangi nodüllere biyopsi yapmak gerekir?

Tiroid nodüllerinin büyük kısmı iyi huyludur. Tiroid nodüllerinin risk değerlendirmesi ve hangi tiroid nodülüne biyopsi yapılacağına ultrason ile karar verilir. Buna göre tiroid bezinde kanser açısından şüpheli nodül saptanması durumunda biyopsi önerilmektedir. Saptanan nodülün şüphe derecesi raporlarda TI-RADS sınıflaması ile belirtilmektedir. Buna göre TI-RADS 4 ve TI-RADS 5 olarak değerlendirilen nodüllere biyopsi önerilir. Bu işlem, şüpheli nodülün iyi ya da kötü huylu olduğunun anlaşılmasını, uygun takip veya tedavi planının uygulanabilmesini sağlar.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi nasıl yapılır?

Hasta, işlemden önce tüm takılarını çıkarır ve boyun bölgesini açıkta bırakacak şekilde hazırlanır. Sedyeye sırtüstü uzanır ve tiroid ultrasonuna benzer şekilde hastanın başı hafif geriye doğru eğilir. Uygun prob seçilir. Prob tiroid bezinin olduğu alanda dolaştırılarak şüpheli nodül görüntülenir ve planlama yapılır. Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi standart steril şartlarda gerçekleştirilir. Bu nedenle cilt antiseptik ile temizlenir. İşleme başlamadan ciltte iğnenin gireceği bölge topikal anestezi ile ve işlem sırasında iğnenin seyrettiği bölge lokal anestezi ile uyuşturulur. İşlem sırasında ultrason ile nodül görüntülenerek, ince iğne ve enjektör yardımı ile nodülün içinde hedeflenen bölgeye girilir. İğne nodülün içindeyken enjektör ile negatif basınç yaratılır ve iğne hareket ettirilerek hücre örnekleri alınır. Alınan hücre örnekleri cama yayılabilir veya bir sıvı içerisinde yıkanabilir. Toplanan örneğin durumuna göre işlem tekrar edilir. Ayrıca nodülün boyutu ve biyopsi yapılacak nodül sayısına göre birden fazla girişim yapılabilir. İşlem sırasında hastanın hareket etmemesi, yutkunmaması, konuşmaması ve öksürmemeye çalışması gerekir. Bu tarz hareketler tiroid bezinin ve bezle birlikte nodülün hareket etmesine yol açar. Bu da işlemin uzamasına ve rahatsızlık hissinin artmasına yol açabilir. İşlem bittikten sonra küçük kanamalar olmaması için cilde kısa süreli bası uygulanabilir. Sonrasında bölge temizlenir ve iğnenin girdiği alan küçük bir bant ile kapatılır.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi ne kadar sürer?

Örnek toplama süresi, yani iğnenin nodülün içinde kaldığı süre her seferinde yaklaşık 10 saniyedir. Toplanan örneğin durumuna göre işlem tekrar edilir. Ayrıca nodülün boyutu ve biyopsi yapılacak nodül sayısına göre birden fazla girişim yapılabilir. Tüm işlem, ön hazırlıkla birlikte genellikle 30 dakika sürmektedir.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi sırasında hasta uyutulur mu?

Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi genellikle lokal anestezi ile hasta uyutulmadan yapılır. Nadiren iğne fobisi nedeniyle işlemi tolere edemeyeceği düşünülen hastalara anestezi uzmanı eşliğinde uyutularak bu işlemin yapılması mümkündür. Bu durumda işlem öncesi açlık gerekli olur. İşlemi tolere edemeyeceğini düşünen hastaların doktorları ile önceden konuşmaları ve planlamanın önceden yapılması gerekir. Bu durumda anestezi uzmanı işleme eşlik edeceğinden randevunun buna göre planlanması gerekir.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi öncesi hazırlık gerekir mi?

İşlem öncesi, düzenli kullanılan ilaçların çoğunun kullanılmaya devam edilmesi istenir. Ancak kan sulandırıcılar, işlem sırasında ve sonrasında kanama olasılığını artırabileceğinden geçici olarak kesilebilir. Kan sulandırıcı kullanan hastaların bu konuyu doktorları ile görüşmeleri ve ne kadar süre bu ilaçları kullanmamaları gerektiğinin değerlendirilmesi gerekir. Bunun dışında işlem öncesi açlık ya da herhangi başka bir hazırlık gerekli değildir. Abcak eğer işlemin anestezi uzmanı eşliğinde hasta uyutularak yapılması planlandı ise hastanın işleme gelirken aç olması gerekir.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi ağrılı bir işlem midir?

İşlem sırasında örnek almaya başlamadan önce, iğnenin gireceği bölgede cilt topikal anestezi ile ve iğnenin seyredeceği hat lokal anestezi ile uyuşturulur. Hastaların çoğu lokal anestezi olmadan da işlemi tolere edebilmektedir. Genel olarak hastalar hissettikleri ağrıyı kan alma işleminde hissedilen ağrıya benzetmektedir. Ayrıca ultrason probunun basısına bağlı basınç hissi ve hafif rahatsızlık hissedilmesi doğaldır.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi sonrası ağrı olur mu?

Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsisi sonrası bazı hastalar özellikle yutkunmakla olan hafif ağrı hissedebilmektedir. Ayrıca bazı hastalar işlem bölgesinde hafif bir baskı veya sızlama hissedebilirler. Bu durum genellikle geçicidir, ciddi bir rahatsızlık oluşturmaz ve birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Gerekirse kan sulandırıcı özelliği olmayan ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Eğer ağrı şiddetli olursa veya uzun süre devam ederse, olası komplikasyonlar açısından doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekir.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi sonrası yaşanabilecek istenmeyen durumlar var mıdır?

Biyopsinin yapıldığı alanda bazen kanama olabilmektedir. Bu kanamalar genellikle o bölgeye bası uygulanarak ek tedavisiz kontrol altına alınabilecek düzeyde ve hafiftir. Biyopsi sonrası girişim bölgesine 3-5 dakika kadar bası uygulanması kanama olasılığını belirgin biçimde azaltır. Bunun dışında ciltte iğnenin girdiği bölgede kızarıklık ve morarma olabilir. Bu işlem, doğrudan ultrasonografi rehberliğinde ve iğnenin ilerleyişi her adımda görüntülenerek yapılır. Bu nedenle ciddi komplikasyon (istenmeyen etki) olasılığı yok denecek kadar azdır. Literatürde bildirilmiş ancak oldukça nadir komplikasyonlar arasında sinir hasarına bağlı geçici ses kısıklığı, nefes borusuna iğnenin kazara girmesine bağlı öksürük ve balgamda kan, girişim bölgesinde enfeksiyon, kalp hızında yavaşlama, damar hasarına bağlı ciddi kanama ve bayılma sayılabilir. Bu yan etkiler tecrübeli ellerde hemen hiç görülmemektedir.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi sonrası öneriler nelerdir?

Boynun ve başın işlem sırasında geriye atılması nedeniyle, işlemden hemen sonra hafif baş dönmesi olması normaldir ve kısa sürede geçer. İşlem sonrasında aç kalınmasına ya da herhangi başka bir tedbire gerek yoktur. Girişim bölgesine yapıştırılan bant birkaç saat sonra çıkarılabilir ve banyo yapılabilir. Girişim bölgesinde birkaç gün süren yutkunmakla ağrı olabilir. Ancak günlük aktiviteleri etkileyecek düzeyde ağrı olması beklenmez. Gerekirse kan sulandırıcı özelliği olmayan, aspirin ve türevleri dışındaki ağrı kesiciler kullanılabilir. İşlem sonrası genellikle hastanın yardıma ihtiyacı olmamaktadır. Ancak yine de bir yakınının eşlik etmesi tavsiye edilir. Eğer işlem anestezi uzmanı eşliğinde ve sedasyon ile yapıldı ise biyopsi sonrası ilaç etkileri kaybolana kadar birkaç saat hasta gözlem altında tutulur ve o gün araç kullanmasına izin verilmez.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi sonrası iz kalır mı?

Tiroid ince iğne biyopsisi cerrahi olmayan, minimal girişimsel bir prosedürdür ve bu işlem sırasında kan alma işlemindekine benzer enjektörler kullanılmaktadır. Bu nedenle ciltte iğnenin girip çıktığı yerde neredeyse fark edilmeyecek kadar küçük bir iz oluşur. Bu iz genellikle zamanla daha da belirsiz hale gelir. İyileşme süreci, kişinin cilt tipi gibi kişisel özelliklerine ve yaranın bakımına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi iyi huylu bir nodülün kötüye çevirmesine ya da kötü huylu bir nodülün yayılmasına neden olur mu?

Bu işlem, iyi huylu bir nodülün kötüye dönmesine ya da kötü huylu bir nodülün yayılmasına yol açmaz.

Tiroid İnce İğne Aspirasyon biyopsisi patoloji sonucu kaç günde çıkar?

Patoloji sonucu genellikle birkaç gün içerisinde çıkmaktadır.

Tiroid ince iğne aspirasyon biyopsi patolojide nasıl rapor edilir; bunlar ne anlama gelir?

Tiroid ince iğne asipirasyon biyopsisi altı farklı şekilde rapor edilir.

1.Tanısal olmayan biyopsi: Bu durum tecrübeli ellerde %5-10 kadar az görülür. Patoloğun bir nodülün iyi huylu olduğunu söylemesi için belli sayıda normal tiroid hücresi görmesi gereklidir. Sıvı içerikli (kistik) nodüllerde, damarlanması fazla olan ve kolay kanayabilen nodüllerde işlem doğru teknikle ve tecrübeli biri tarafından yapılsa bile sonuç yetersiz olarak gelebilir. Bu durumda nodülün özellikleri dikkate alınarak biyopsi tekrar edilir.

2. İyi huylu (benign):  İyi huylu olarak rapor edilen bir nodülün kötü huylu olma olasılığı %3’ten azdır. Bu nedenle bu şekilde rapor edilen nodüllerin çoğu düzenli olarak izlenir. Ancak ultrason bulgularına göre yüksek risk grubunda olan nodüllerde tek bir iyi huylu biyopsi sonucu ile yetinilmez ve biyopsinin bir süre sonra tekrarı önerilir.

3. Önemi belirsiz atipi veya önemi belirsiz folliküler lezyon: Bu kategorideki nodüllerde hücrelerde bir takım değişiklikler izlenmiştir, kötü huylu olma olasılıkları %15-20’den azdır. Eğer tekrar biyopsi sonucu da aynı şekilde değerlendirilir ise nodülün ultrason özelliklerine göre cerrahi veya izlem tercih edilebilir.

4. Folliküler neoplazi veya folliküler neoplazi şüphesi: Bu kategoride iyi ya da kötü huylu olabilecek folliküler lezyonlar bulunur. Nodülün kötü huylu olma olasılığı %25-40 civarındadır. Nodülün iyi ya da kötü huylu olduğunun anlaşılabilmesi için nodülün tamamının patolojik olarak incelenmesi gerekir. Bu nedenle bu kategoride genel öneri tanısal cerrahidir.