Dijital tomosentez mamografi nedir?

Tomosentez mamografi, bir dijital mamografi teknolojisi olup üç boyutlu mamografi olarak da bilinmektedir. Bu teknikte, cihaz dönerek, memeye bir ark boyunca, değişik açılarda X-ışınları gönderir. Dijital detektörler, görüntüleri elektronik veri olarak yakalar. Bu veriler bilgisayar tarafından işlenerek, memenin bir milimetrelik kesitler halinde yüksek çözünürlüklü üç boyutlu görüntüleri oluşturulur.

Tomosentez ile mamografi arasındaki fark nedir?

Mamografi incelemesi memenin röntgeni gibi düşünülebilir. Elde edilen görüntüler iki boyutlu olup meme dokularının üst üste düştüğü imajlar elde edilmektedir. Bu nedenle özellikle yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda bulgular maskelenebilmektedir.

Tomosentez ise memenin tomografisi gibi düşünülebilir. Bu teknikte memeden kesitler halinde imajlar elde edilmekte ve memenin üç boyutlu görüntüleri elde edilebilmektedir. Bu da üst üste binen dokuların görüntüde oluşturduğu karmaşayı ortadan kaldırarak daha detaylı incelemeye olanak tanır.

Tomosentezin avantajları nelerdir?

Geleneksel iki boyutlu mamografide üst üste düşen görüntülerin oluşturduğu karmaşaya bağlı değerlendirme zorlukları tomosentez ile aşılabilmektedir. Bu sayede, özellikle yoğun meme dokusuna sahip kadınlarda, meme dokusunun arkasına saklanabilen kitlelerin gözden kaçırılma olasılığı belirgin azalmaktadır. Tomosentez ile meme kanseri yakalanma oranlarının belirgin olarak arttığı yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Ayrıca kanser taklidi yapan ve hastanın gereksiz yere ileri tetkik edilmesine yol açan ‘yalancı pozitiflik’ durumlarında da azalma olduğu gösterilmiştir.

Tomosentez, bir dijital mamografi teknolojisi olduğundan, dijital mamografiye benzer olarak görüntüler elektronik olarak saklanıp arşivlenebilir, paylaşılabilir, gerektiğinde kolayca erişilip tekrar incelenebilir, eski görüntülerle karşılaştırma yapılabilir.

Tomosentezde radyasyon var mıdır?

Tomosentez de, mamografi gibi, meme dokusunun görüntülenmesi için X-ışınlarının kullanıldığı bir radyolojik görüntüleme yöntemidir. Bu nedenle tomosentez incelemelerinde de radyasyon maruziyeti söz konusudur. Günümüz teknolojisinde, mamografi çekilirken bir pozisyonda alınan radyasyon dozu ile tomosentez çekilirken bir pozisyonda alınan radyasyon dozu pek çok cihazda hemen hemen eşittir. Tomosentez, dijital mamografi ile birlikte ya da tek başına uygulanabilir. Klinik uygulamada dijital mamografi ile birlikte kullanımı daha yaygındır. Standart iki ya da tek pozisyon dijital mamografi ve buna eklenen iki ya da tek pozisyon tomosentez şeklinde kombinasyonlarda kullanılabilir. Bu durumda alınan toplam radyasyon dozu artmaktadır. Ancak tomosentez görüntülerinden, dijital mamografi görüntülerinin yerine kullanılacak iki boyutlu sentetik görüntülerin oluşturulabildiği cihazlarda bu durum söz konusu olmamaktadır. Tomosentez verileriyle oluşturulan iki boyutlu sentetik görüntülerle, dijital mamografi çekimi yapılmadan, sadece tomosentez yapılarak, hem kesit görüntüleme, hem de iki boyutlu değerlendirme sağlanabilir.

Tomosentez hangi durumlarda çekilir?

Özellikle yoğun meme dokusu olan kadınlarda, geleneksel iki boyutlu mamografide kanserli dokuların normal dokular arasında gizlenme riski daha yüksektir. Tomosentez, meme dokusunun kesit kesit incelenmesini sağlayarak bu tür durumlarda tanı konulmasını kolaylaştırabilir.

Geleneksel iki boyutlu mamografilerde belirsiz sonuçlar alındığında veya önceki mamografilerde sürekli tekrarlanan şüpheli alanlar olduğunda tomosentez, daha net ve detaylı görüntüler sağlayarak bu belirsizlikleri gidermeye yardımcı olabilir.

Meme kanseri açısından yüksek riskli hastalarda, özellikle yoğun meme dokusu varlığında tomosentez yapılabilir.

Meme kanseri taramasında neden her hastada tomosentez çekilmemektedir?

Tomosentez giderek yaygınlaşsa da, halen tüm sağlık merkezlerinde bulunmamaktadır. Ayrıca dijital mamografi ile kombine edildiği durumlarda hastanın aldığı toplam doz artmaktadır. Bununla birlikte, sağladığı avantajlar, belirli durumlar için bu yöntemin tercih edilmesini sağlar.

Tomosentez sırasında memeyi sıkıştırmak acıtır mı?

Tomosentezde memenin cihazın plakları arasında, hareketsiz kalması sağlanacak kadar sıkıştırılması yeterli olmaktadır. Bu nedenle hastalar, standart mamografiye göre inceleme sırasında daha az ağrı ve rahatsızlık duymaktadır. Bu rahatsızlık hissinin derecesi, memenin yoğunluğuna, kişinin ağrı eşiğine ve adet döngüsünün hangi aşamasında olduğuna bağlı olarak kişiden kişiye değişebilir. Adet dönemi ve öncesindeki dönemde memeler daha hassas olabilir. Bunun için mamografide olduğu gibi çekimlerin memenin en az hassas olduğu, adet bittikten sonraki haftada yapılması önerilebilir.

Adet döneminde tomosentez çekilebilir mi?

Adet döneminde, mamografi de tomosentez de çekilebilir. Ancak bu dönemde ve adetten önceki dönemde memeler daha hassas olabildiğinden işlem bazı hastalar için daha rahatsız edici olabilmektedir. Bu nedenle çekim için en uygun dönem adet bittikten sonraki haftadır. Bu dönem adetin başladığı günden itibaren sayılarak 7-14. günler arasına denk gelecek şekilde hesaplanabilir. Ancak, aciliyeti olan durumlarda veya zamanlama konusunda sınırlamalar söz konusuysa, adet dönemi ne olursa olsun tomosentez çekilebilir. Menapozdaki kadınlarda ise herhangi bir gün çekim yapılabilir.

Tomosentez çekimi ne kadar sürer?

Tüm süreç, hastanın hazırlanmasından görüntülerin alınmasına kadar, yaklaşık 15 dakika sürer. Her memenin tomosentezi çekilirken gereken süre ise yalnızca birkaç dakikadır. Bu, hastanın pozisyon alması, memenin yerleştirilmesi ve sıkıştırılması ve tomosentezin çekilmesi süreçlerini kapsar. Şutlama ve çekim süresi ise her bir tomosentez için yaklaşık 7 saniyedir. Dijital mamografi ile kombine edildiği durumlarda süre uzayabilir.

Tomosentez çekimi öncesi hazırlık gerekir mi?

Tomosentez çekimi mamografiye benzemektedir. İşlem günü rahat giysiler giyilmesi önerilir. Üst kısmı kolayca çıkarılabilir bir kıyafet seçmek, işlem sırasında kolaylık sağlar.

Çekim öncesinde koltuk altına deodorant, vücut kremi veya pudra sürmekten kaçınılmalıdır. Çünkü bu maddeler görüntülerde yanlış pozitif sonuçlara yol açabilecek küçük parçacıklar bırakabilir.

Eğer farklı bir merkezde çekildi ise önceki mamografi veya tomosentez görüntüleri veya herhangi bir meme problemi hakkında bilgi içeren dökümanlar, yeni bulgularla karşılaştırma yapılabilmesi için hastanın yanında bulunmalıdır.

Çekim öncesinde yiyecek ve içecek tüketimiyle ilgili bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Tomosentez çekimi sonrası öneriler nelerdir?

Mamografide olduğu gibi tomosentez çekimi sonrasında da, özel bir bakım veya kısıtlama gerekmez. Sonuçların takip edilmesi ve saklanması önemlidir.

Tomosentezi kim çeker?

Tomosentez çekimi radyoloji teknikerleri tarafından yapılır. Radyoloji teknikerleri, radyolojik görüntüleme teknikleri konusunda eğitilmişlerdir. Mamografi ve tomosentez cihazını kullanma, hastayı doğru pozisyonlandırma ve kaliteli, doğru görüntüler elde etme konularında uzmandırlar.

Tomosentez görüntülerini kim değerlendirir ve raporlar?

Tomosentez görüntülerini değerlendiren ve raporlayan kişi radyoloji uzmanıdır. Radyoloji uzmanı, tıbbi görüntüleme ve tanı konularında uzmanlaşmış bir tıp doktorudur. Radyolog, görüntüleri yorumlar, olası anormallikleri saptar ve sonuçları rapor eder.

Tomosentez nasıl raporlanır?

Tomosentezin raporlanması mamografiye benzemektedir. Tek fark değerlendirilecek daha fazla imaj olduğundan değerlendirmenin daha fazla zaman almasıdır. Öncelikle hastanın tıbbi öyküsü, önceki mamografi sonuçları, varsa önceki tomosentez sonuçları ve diğer ilgili tıbbi test sonuçları gözden geçirilir. Görüntüler karşılaştırmalı bir şekilde detaylı olarak incelenir. Memenin yapısı (yağlı, yoğun vb.), görülen kitleler, kalsifikasyonlar (kalsiyum birikimleri), asimetrik yoğunluklar ve diğer olası anormallikler değerlendirilir. Tüm bulgular rapora detaylı bir şekilde yazılır. Bulgulara göre, raporun sonuç kısmında BI-RADS sınıflaması yapılır ve öneriler yazılır.